Uczestniczył w konspiracji i powstaniu 1848 roku, w związku z czym w 1849 r. musiał uchodzić do Drezna. W 1852 przeniósł się do Paryża, a następnie w 1856 do Włoch, gdzie w 1860 osiadł we Florencji.
Twórczość poetycka Lenartowicza, w początkowym okresie niezwykle popularna, była jednak sztuką prostą, ludową i szybko popadła w zapomnienie, kiedy gusty czytelników zaczęły się zmieniać. Norwid określił go krótkim epitetem „Dant na fujarce”.
Jak pisał Juliusz Kleiner, „Nigdy jeszcze w naszej poezji artystycznej nie zabrzmiały tak czysto i tak wyraziście tony ludowe jak w Lirence i w Nowej Lirence. (...) Dźwięczność wiersza i świetlistość obrazowania zespolił Lenartowicz z prostotą i bezpośredniością uczucia. Promieniami poezji ozłacał twardą, codzienną pracę chłopa mazurskiego.” Najbardziej znanym jego wierszem z tomu „Lirenka” jest „Złoty kubek” – oparty na staropolskiej kolędzie utwór, w którym dziecko prosi „Złotniczeńka” o zrobienie złotego kubka ze złotych jabłek opadłych ze złotej jabłoni. Kubek ma być zdobiony obrazami przedstawiającymi wyidealizowaną polską wieś.
Lenartowicz zajął się rzeźbą głównie z powodu rozczarowania brakiem powodzenia pisanych przezeń utworów.
Poemat idylliczny
Apoteoza zjednoczonej wiejskiej Słowiańszczyzny, której wysiłki mogłyby sprzyjać wejściu na drogę wolności
„Ludowy” mit o zwycięskiej batalii kościuszkowskiej
dawne, prehistoryczne zapiski słowiańskie i polskie
Oj, sikorko, sikoreczko!
Nie ściel gniazdka, kochaneczko,
Nie ściel blisko nade drogą.
Bo ci gniazdko popsuć mogą.
Uściel lepiej tam w gęstwinie,
Tam w gęstwinie, na leszczynie,
Gdzie się listek nie zachwieje,
Nikt się gniazdka nie spodzieje.
Pochodził z drobnoszlacheckiej rodziny Lenartowiczów herbu Pobóg. Był synem Karola, mistrza murarskiego (w przeszłości uczestnika insurekcji kościuszkowskiej) i Marii Kwasieborskiej herbu Cholewa. Ożenił się z Zofią Szymanowską herbu Młodzian (zm. 1870), przyrodnią siostrą Celiny Szymanowskiej, żony Adama Mickiewicza z którą miał syna Jana.
pl.wikipedia.org/wiki/Teofil_Lenartowicz
Inne utwory: „Dwaj Towiańczycy”, w którym opisuje śmierć Michała Szweycera i Adolfa Rozwadowskiego, „Moje strony”, „Rosła kalina”, „Tęsknota”, „Wiersz do poezji”, „Duch sieroty”, „Jan Kochanowski”, „Lirnik. Baśń”, „Łzy”, „Czajka”, „Pustota”, „O powrocie do kraju”, „Zaproszenie”, „Staruszek”; poemat liryczno-epicki „Bitwa racławicka”, ukończony w r. 1858.
pl.wikipedia.org/wiki/Teofil_Lenartowicz
W maju 1861 roku Teofil i Zofia postanowili wziąć ślub. Nie pałali do siebie wielką miłością, ale stwierdzili, że razem będzie im lepiej niż osobno. Z czasem jednak zbliżyli się do siebie mocniej, co poskutkowało narodzinami syna, Jana, który zmarł krótko po porodzie. Niedługo później Zofia, zmagająca się z gruźlicą zachorowała na zapalenie płuc, na które ostatecznie zmarła w 1870 roku.
paryskiesalonyromantykow.wordpress.com/zofia-szymanowska-lenartowicz
